តើអ្វីជា «លុយខ្មៅ ប្រផេះ និងលុយកខ្វក់?
ស្រាវជ្រាវដោយ សូរ្យរិទ្ធ៖
ជាដំបូងយើងត្រូវស្គាល់ ក្រុមការងារសកម្មភាពហិរញ្ញវត្ថុ (Financial Action Task Force = FATF) គឺជាក្រុមឃ្លាំមើលការលាងលុយកខ្វក់ និងហិរញ្ញប្បទានភេរវកម្មទូទាំងពិភពលោក។ ស្ថាប័នអន្តររដ្ឋាភិបាលកំណត់ស្តង់ដារអន្តរជាតិដែលមានគោលបំណងទប់ស្កាត់សកម្មភាពខុសច្បាប់ទាំងនេះ និងបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សង្គម។
ចំណែកក្រុមអាស៊ី/ប៉ាស៊ីហ្វិកស្តីពីការលាងលុយកខ្វក់ ហៅកាត់ APG (Asia/Pacific Group) គឺជាអង្គការអន្តររដ្ឋាភិបាលដែលផ្តោតលើការធានាថា សមាជិករបស់ខ្លួនអនុវត្តប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនូវស្តង់ដារអន្តរជាតិប្រឆាំងនឹងការលាងលុយកខ្វក់ (ការសម្អាតប្រាក់) ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានភេរវកម្ម និងការរីកសាយភាយនៃអាវុធប្រល័យលោក ។
លុយខ្មៅ ប្រផេះ និងកខ្វក់ គឺជាពាក្យដែលប្រើដើម្បីពិពណ៌នាអំពីប្រភេទផ្សេងៗនៃសកម្មភាពហិរញ្ញវត្ថុខុសច្បាប់។
- លុយខ្មៅ សំដៅលើមូលនិធិដែលទទួលបានតាមរយៈមធ្យោបាយខុសច្បាប់ ហើយត្រូវបានលាក់ដោយចេតនាពីអាជ្ញាធរ។ ជារឿយៗវាត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងសកម្មភាពដូចជា ការគេចពន្ធ និងការលាងលុយកខ្វក់ ។
- លុយប្រផេះ សំដៅលើមូលនិធិដែលទទួលបានតាមរយៈមធ្យោបាយផ្លូវច្បាប់ ប៉ុន្តែមិនត្រូវបានរាយការណ៍ ឬបង់ពន្ធពេញលេញទេ។ វាពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពដែលដំណើរការនៅក្នុង «សេដ្ឋកិច្ចស្រមោល» ហើយអាចរួមបញ្ចូលការទូទាត់ក្រោមតុ ឬប្រាក់ចំណូលដែលមិនបានរាយការណ៍។
- លុយកខ្វក់ គឺជាពាក្យទូលំទូលាយដែលរួមបញ្ចូលទាំងប្រាក់ខ្មៅនិងពណ៌ប្រផេះ។ វាសំដៅទៅលើធនធានហិរញ្ញវត្ថុណាមួយដែលទទួលបានតាមរយៈមធ្យោបាយខុសច្បាប់ ទោះជាខុសច្បាប់ទាំងស្រុង ឬមិនបានរាយការណ៍ពេញលេញ ឬបង់ពន្ធក៏ដោយ។ លុយកខ្វក់អាចត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាការមិនស្របច្បាប់នៃធនធានហិរញ្ញវត្ថុដោយបុគ្គល និងក្រុម ។
លុយខុសច្បាប់
លុយខុសច្បាប់ ត្រូវបានគេស្គាល់ថាជា «លុយប្រផេះ» «លុយកខ្វក់» ឬ «លុយពីសកម្មភាពខុសច្បាប់» សំដៅលើមូលនិធិដែលមានប្រភពចេញពីសកម្មភាពឧក្រិដ្ឋកម្ម។ សកម្មភាពទាំងនេះអាចគ្របដណ្តប់បទល្មើសជាច្រើនដូចជា ការជួញដូរគ្រឿងញៀន ចោរកម្ម ការសូកប៉ាន់ ការជំរិតទារប្រាក់ ការក្លែងបន្លំ អំពើពុករលួយ និងអំពើខុសច្បាប់ផ្សេងទៀត។ ដោយធម្មជាតិ លុយខុសច្បាប់គឺខុសច្បាប់ ហើយមិនស្ថិតនៅក្រោមបទប្បញ្ញត្តិរបស់រដ្ឋាភិបាលណាមួយឡើយ។ ប្រភពនៃលុយខុសច្បាប់តែងតែស្វែងរកការលាក់កំបាំងប្រភពដើមរបស់ពួកគេ និងចៀសវាងការរកឃើញដោយអាជ្ញាធរ។
តើលុយ «កខ្វក់» ត្រូវបានលាក់ដោយរបៀបណា?
ការលាងលុយកខ្វក់ ។ អ្នកដែលស្វែងរកការលាក់ប្រភពនៃប្រាក់នេះអនុវត្តដូចខាងក្រោម:
- ការទិញសំបុត្រឈ្នះឆ្នោត
- ការប្រើប្រាស់កាស៊ីណូ
- ការទិញនិងលក់ទំនិញមានតម្លៃខ្ពស់ដោយការទូទាត់ជាសាច់ប្រាក់
- រចនាសម្ព័ន្ធពាណិជ្ជកម្មដើម្បីផ្តល់ភាពស្រអាប់
- Bitcoin
- អចលនវត្ថុ
- ប្រាក់កម្ចី
- កាតបង់ប្រាក់ជាមុន
- ការផ្ទេរផ្នែក/ប្រភាគ
- រូបមន្តទាំងនេះត្រូវបានគេស្គាល់យ៉ាងទូលំទូលាយ ហើយអាជ្ញាធរ និងច្បាប់រៀងៗខ្លួនគឺគ្រប់គ្រាន់ពេញលេញក្នុងការបន្តអនុវត្តវា។
ប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលតាំងពីអាណត្តិសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្ត្រីមកម៉្លេះ បានខ្នះខ្នែងយ៉ាងខ្លាំងជាទីបំផុត ដើម្បីប្រឆាំងការសម្អាតប្រាក់នៅក្នុងសង្គមខ្មែរ ។ សម្តេចតេជោ ធ្លាប់បានអំពាវនាវទៅកាន់កម្លាំងរួម ដើម្បីរួមគ្នាប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើទុច្ចរិតឱ្យបានព្រមៗគ្នា ដើម្បីកុំឱ្យកម្ពុជាក្លាយជាកន្លែងឧក្រិដ្ឋកម្ម កន្លែងលាងលុយ ជួញដូរមនុស្ស និងបទល្មើសផ្សេងៗ ។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ កម្ពុជាបានបង្កើតច្បាប់ បង្កើតគណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួលថ្នាក់ជាតិប្រឆាំងការសម្អាតប្រាក់និងហិរញ្ញប្បទានភេរវកម្ម និងហិរញ្ញប្បទានដល់ការរីកសាយភាសអាវុធមហាប្រល័យ និងមានក្រុមការងារបច្ចេកទេសប្រឆាំងការសម្អាតប្រាក់ ក្នុងនេះក៏មានតំណាងអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយគឺ ឯកឧត្តម ស្រ៊ិន សុវណ្ណ ឧបការី នៃអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ជាប្រធានក្រុមការងារបច្ចេកទេស បានរួមគ្នាតស៊ូធ្វើកិច្ចការនេះ ដើម្បីឲ្យកម្ពុជាគេចចេញពីបញ្ជីប្រផេះរបស់ FATF និង APG ដែលត្រូវបានអង្គការនេះដាក់ក្នុង«បញ្ជីប្រផេះ»អស់រយៈពេលជាង ៣ឆ្នាំជាប់ៗគ្នាតាំងពីឆ្នាំ២០១៩ មក។
ដោយការប្រឹងប្រែងរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំកម្ពុជា ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ទីបំផុតនៅថ្ងៃទី 24 ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ 2023 FATF បានប្រកាសជាផ្លូវការ ដកប្រទេសកម្ពុជាចេញពី «បញ្ជីប្រផេះ» នៃក្រុមប្រទេសដែលមានហានិភ័យខាងលាងលុយកខ្វក់ លែងជាកម្មវត្ថុនៃការត្រួតពិនិត្យបន្ថែមទៀតដោយ FATF » ។
បច្ចុប្បន្ន ទោះកម្ពុជារួចផុតពីបញ្ជីខ្មៅក៏ដោយ ក៏រាជរដ្ឋាភិបាល សម្តេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រី យកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហានេះ ដោយបានតែងតាំងសមាសភាពគណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួលថ្នាក់ជាតិ ប្រឆាំងការសម្អាតប្រាក់ និងហិរញ្ញប្បទានភេរកម្ម និងហិរញ្ញប្បទានដល់ការសាយភាយអាវុធមហាប្រល័យ នៅថ្ងៃទី ១២ មករា ឆ្នាំ ២០២៤ ដែលមានឯកឧត្តម ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី កើត រិទ្ធ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ ជាប្រធាន និង ឯកឧត្តម កិត្តិនីតិកោសលបណ្ឌិត ទេសរដ្ឋមន្ត្រី ឱម យ៉ិនទៀង ប្រធានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ជាអនុប្រធាន ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងមិនឲ្យកើតមានលើទឹកកម្ពុជា ។
គិតមកដល់ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២៤ ប្រទេសជាប់បញ្ជីប្រផេះរបស់ FATF មាន៖
- ប៊ុលហ្គារី 2. ប្រទេស Burkina Faso 3. កាមេរូន 4. ក្រូអាត 5. សាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យកុងហ្គោ 6. ហៃទី 7. ហ្សាម៉ាអ៊ីក 8.កេនយ៉ា 9.ម៉ាលី 10. ម៉ូហ្សំប៊ិក 11. ណាមីប៊ី 12. នីហ្សេរីយ៉ា 13 .ហ្វីលីពីន 14. សេណេហ្គាល់ 15. អាហ្វ្រិកខាងត្បូង 16. ប្រទេសស៊ូដង់ខាងត្បូង 17.ស៊ីរី 18. ប្រទេសតង់ហ្សានី 19. ទួរគី 20. វៀតណាម 21. យេម៉ែន ៕
អត្ថបទប្រហាក់ប្រហែល
ពាណិជ្ជកម្ម
អត្ថបទថ្មីៗ
អត្ថបទពេញនិយម